Tur Daliche Mahtavr तूर, ज्याला ‘कबूतर वाटाणा’ किंवा ‘एरंडेल डाळ’ देखील म्हणतात, ही एक विशेष वनस्पती आहे जी भारतातील शेतकऱ्यांना अन्न वाढण्यास मदत करते. त्यात कडधान्ये म्हणून वापरल्या जाणाऱ्या बिया आहेत, जे एक प्रकारचे आरोग्यदायी अन्न आहे. या लेखात आपण तूरचे विविध प्रकार, ती कशी पिकवली जाते, ती आपल्यासाठी चांगली का आहे, ती किती बनवली जाते आणि बाजारात ती का महत्त्वाची आहे याबद्दल बोलणार आहोत.
तूरच्या वाणांचे महत्त्व
Tur Daliche Mahtav तूर ही एक प्रकारची वनस्पती आहे जी भारतात वेगवेगळ्या ठिकाणी, विशेषत: महाराष्ट्र, मध्य प्रदेश, कर्नाटक, उत्तर भारत आणि तेलंगणासारख्या राज्यांमध्ये अनेक लोक वाढतात.
तूरचे अनेक प्रकार आहेत, काही जुन्या प्रकारचे आहेत जे लोकांनी बर्याच काळापासून वाढवले आहेत आणि इतर नवीन प्रकारचे आहेत जे आणखी चांगले आहेत.toor dal
1. पारंपरिक वाण
पारंपारिक तूर या जाती प्रामुख्याने वेगवेगळ्या प्रदेशात आढळतात. या जातींची काही वैशिष्ट्ये अशीः
- वळवी वाण : ही जात महाराष्ट्र आणि कर्नाटकात अधिक वापरली जाते. त्याचे धान्य मोठे, स्वच्छ आणि चवदार असतात. त्याचे उत्पादन साधारणपणे 30-35 क्विंटल प्रति हेक्टर असते.toor dal price
- देवश्री वाण : ही जात महाराष्ट्राच्या काही भागात, विशेषत: सोलापूर, सांगली आणि जालना जिल्ह्यांमध्ये सामान्य आहे. त्याचे उत्पादन साधारणपणे 25-30 क्विंटल प्रति हेक्टर असते.tur dal price
2. सुधारित वाण
अधिक उत्पादन, रोग प्रतिकारशक्ती आणि चांगली चव मिळवण्यासाठी तंत्रज्ञानाद्वारे सुधारित वाणांचा शोध घेतला जात आहे.
काही प्रमुख वाणांमध्ये हे समाविष्ट आहे: Tur Daliche Mahtav
- उत्कर्ष वाण : ही जात जास्त उत्पादन देणारी आहे आणि सुमारे 35-40 क्विंटल प्रति हेक्टर उत्पादन देते. हे रोग प्रतिरोधक देखील आहे. मातीची धूप, मातीचे तापमान वाढणे आणि पाण्याची समस्या असलेल्या भागात ही जात विशेषतः उपयुक्त आहे.
- नवीन भारत वाण : ही वाण उच्च उत्पादनक्षम आहे आणि उच्च उत्पादन देण्यासाठी विविध पर्यावरणीय परिस्थितीशी जुळवून घेऊ शकते. त्याचे उत्पादन सुमारे 40-45 क्विंटल प्रति हेक्टर असू शकते.toor dal protein
तूरच्या वाणांचे उत्पत्ती आणि वैशिष्ट्ये
विविध प्रकारची तूर (एक प्रकारची बीन) कुठून येते आणि ते कशामुळे खास बनते हे जाणून घेणे शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे आहे.
ते राहात असलेल्या हवामान आणि मातीच्या आधारावर पिकण्यासाठी सर्वोत्तम प्रकारची तूर निवडतात.
दोन मुख्य प्रकार आहेत: स्थानिक वाण आणि सुधारित वाण. स्थानिक वाण खडतर हवामान हाताळण्यासाठी खरोखर चांगले आहेत आणि विविध प्रकारच्या मातीमध्ये चांगले वाढू शकतात.Importance of Tur
काही विशिष्ट प्रकारच्या वनस्पती, ज्यांना सुधारित वाण म्हणतात, ते अधिक अन्न वाढवू शकतात,
रोगांशी चांगल्या प्रकारे लढू शकतात आणि चवीला अधिक रुचकर देऊ शकतात. उदाहरणार्थ, उत्कर्ष नावाची वनस्पती फक्त एका मोठ्या जमिनीतून ४० पिशव्यांहून अधिक अन्न तयार करू शकते!
या सुधारणा घडल्या कारण शास्त्रज्ञांनी वनस्पती वाढवण्याचे चांगले मार्ग तयार करण्यासाठी कठोर परिश्रम केले आणि शेतकऱ्यांना वापरण्यासाठी मजबूत, उच्च-गुणवत्तेचे बियाणे बनवले.tur dal rate
तूरच्या लागवडीसाठी आदर्श परिस्थिती
तूर रोपे उबदार ठिकाणी वाढण्यास आवडतात जेथे ते सनी आणि दमट असते. त्यांची चांगली वाढ होण्यासाठी त्यांना काही गोष्टींची गरज असते.
- हवामान : तूरला उष्णतेची आणि कमी पावसाची गरज आहे. सुमारे 25-30 अंश सेल्सिअस तापमान आदर्श आहे.
- वाळू आणि ग्रिट यांचे मिश्रण असलेली माती सर्वोत्तम आहे. त्यात चांगली ड्रेनेज क्षमता असणे आवश्यक आहे.
- पाणी : उत्तम निचरा क्षमता असलेली माती तूरसाठी योग्य आहे. जास्त पाण्यामुळे वाढ खुंटते.
तूरच्या लागवडीचे पद्धती
तूर लागवड करण्यासाठी काही विशिष्ट पद्धती आहेत. त्या पद्धती खालिलप्रमाणे:
- बियाणे तयार करणे : तोराच्या बियांचा आकार 1-1.5 सें.मी. म्हणून, बियाणे निवडणे फार महत्वाचे आहे.
- पीक उत्पादन वाढवण्यासाठी शेतकऱ्यांनी सुधारित वाणांची निवड करावी.
- लागवड : तोराची लागवड साधारणपणे जूनच्या मध्यात केली जाते. म्हणून, प्रत्येक ओळीमध्ये 30-40 सेमी अंतर राखले पाहिजे.
- खते आणि फर्टिलायझेशन प्रणाली : फॉस्फरस, नायट्रोजन आणि पोटॅशियम ही टोरासाठी महत्त्वाची खते आहेत.
- योग्य प्रमाणात दिल्यास तोरा अधिक उत्पादनक्षम होऊ शकतो.
तूराचे उत्पादन आणि बाजार
तूर (जे एक प्रकारचे अन्न आहे) बनवण्यामध्ये काही महत्त्वाच्या पायऱ्यांचा समावेश होतो.
प्रथम, आपण योग्य प्रकारचे तोरा बियाणे निवडणे आवश्यक आहे. मग, आपण ती जिथे उगवणार आहोत ती जमीन तयार करावी लागेल आणि तिला पुरेसे पाणी मिळेल याची खात्री करावी लागेल.
भारतातील तूराची किंमत हवामानासारख्या गोष्टींवर अवलंबून असते आणि लोकांना ती किती खरेदी करायची आहे यावर अवलंबून असते.
भारतातील वेगवेगळ्या ठिकाणी तूरा वेगवेगळ्या प्रमाणात पिकतो, ज्यामुळे त्याच्या किंमतीवर परिणाम होऊ शकतो. सध्या, भारतातील बऱ्याच लोकांना तूरा हवा आहे कारण हे एक प्रमुख अन्न आहे जे बरेच लोक खातात.
तूराचे फायदे
तूर आपल्या शरीरासाठी खरोखरच चांगली आहे कारण त्यात भरपूर प्रथिने, कॅल्शियम, लोह आणि इतर महत्त्वपूर्ण जीवनसत्त्वे असतात.
लोक वेगवेगळ्या प्रकारच्या भाज्या, सूप आणि चटणी नावाच्या चवदार सॉसमध्ये वापरतात.
प्रोटीनचा स्त्रोत : तूर डाळ हे आपल्या शरीरासाठी उत्तम अन्न आहे कारण त्यात भरपूर प्रथिने असतात, जी आपल्याला मजबूत ठेवण्यास मदत करतात.
कॅल्शियम (calcium ): त्यात कॅल्शियम देखील आहे, जे आपल्या हाडे निरोगी आणि मजबूत ठेवण्यासाठी महत्वाचे आहे.calcium foods
हृदयासाठी उपयुक्त : तूरचे बियाणे आपल्या हृदयासाठी चांगले आहेत कारण त्यांच्यामध्ये विशेष चरबी असतात जे आपले हृदय निरोगी ठेवण्यास मदत करतात.
तूराच्या लागवडीमध्ये अडचणी
तूर पिकवणे कधीकधी कठीण असते. बग्स, झाडांमध्ये आजारपण, खूप किंवा खूप कमी पाऊस, आणि हवामानात बदल यासारखी आव्हाने आहेत.
जेव्हा कीड किंवा आजारांचा तूर रोपांवर परिणाम होतो, तेव्हा शेतकऱ्यांना त्यांच्यापासून कमी अन्न मिळू शकते.
रोपांना मदत करण्यासाठी, शेतकऱ्यांनी योग्य वेळी विशेष फवारण्या किंवा नैसर्गिक उपाय वापरणे आवश्यक आहे.
तूर रोपांसाठी सर्वात मोठी समस्या म्हणजे मेलीबग नावाचे लहान बग आणि त्यांच्यापासून येणारा दुर्गंध.
या कीटकांपासून मुक्त होण्यासाठी, शेतकरी वनस्पतींना मदत करणारे विशेष फवारण्या किंवा नैसर्गिक मार्ग वापरू शकतात.
रोपांना पुरेसे पाणी देणे आणि मातीची काळजी घेणे देखील महत्त्वाचे आहे जेणेकरून ते चांगले वाढतील आणि अधिक उत्पादन करतील.
तूरचा निर्यात बाजार : dal export from india
तुरा पीक, जे एक प्रकारचे अन्न आहे, केवळ भारतातच नाही तर इतर अनेक देशांमध्ये देखील खरोखर लोकप्रिय आहे.
भारतात तूर भरपूर पिकते आणि त्यातील मोठा भाग कुवेत, सौदी अरेबिया, कॅनडा, अमेरिका आणि युरोप सारख्या ठिकाणी पाठवला जातो.
या देशांतील लोक त्यांच्या स्वयंपाकात तूर डाळ, जी तूरापासून बनविली जाते, वापरतात.
जेव्हा शेतकरी आपली पिके इतर देशांना विकतात तेव्हा त्यांना खूप फायदा होतो. यामुळे भारतातील शेती अधिक मजबूत आणि चांगली होण्यास मदत होते!
तूर लागवडीसाठी उत्तम तंत्रज्ञान
आज शेतकरी आपली पिके चांगली आणि सहज वाढवण्यासाठी थंड तंत्रज्ञानाचा वापर करू शकतात.
GPS, ड्रोन आणि विशेष सेन्सर यांसारखी साधने त्यांना त्यांच्या रोपांची काळजी घेण्यास, त्यांना योग्य पाणी देण्यास आणि त्यांना निरोगी ठेवण्यास मदत करतात.
यामुळे शेतकऱ्यांच्या पैशांची बचत होते आणि त्यांना अधिक अन्न पिकवण्यास मदत होते.
निष्कर्ष :
तूर ही खरोखर महत्वाची वनस्पती आहे जी भारतातील शेतकरी वाढवतात. शास्त्रज्ञ आणि नवीन साधनांमुळे शेतकऱ्यांना तूरचे चांगले प्रकार वाढण्यास मदत झाली आहे.
तूर खूप महत्त्वाची असल्यामुळे, ती पिकवणे, विकणे आणि पैसे कमवणे अशा अनेक मार्गांनी शेतकऱ्यांना मदत करते.
जर शेतकऱ्याने कठोर परिश्रम करून योग्य साधनांचा वापर केला तर तो तूर पिकवून चांगला उदरनिर्वाह करू शकतो.
अधिक माहिती पाहण्यासाठी खालील ब्लॉग वर क्लिक करा….
महाशेतिउद्योग.इन च्या whatsaap ग्रुप ला जॉइन करण्यासाठी येथे क्लिक करा
Banana Crop Gowth : केळी पिकाची वाढ आणि उत्पन्न घेण्याची कालावधी
Agricultural Engineering : कृषी अभियांत्रिकी : एक विस्तृत दृष्टिकोन
Floriculture Business : फुलांच्या शेतीचे व्यवसाय कसे सुरू करावे ?
Medicinal Plant Products : औषधी वनस्पती उत्पादने : एक अतिशय महत्वाचे आरोग्य साधन