Pests and diseases : कीड व रोग भारतासाठी शेती खूप महत्त्वाची आहे. परंतु काहीवेळा, बग आणि आजार झाडांना हानी पोहोचवू शकतात आणि त्यांचा मृत्यू करू शकतात. जर शेतकऱ्यांनी या समस्यांची काळजी घेतली नाही, तर ते पुरेसे अन्न पिकवणार नाहीत आणि त्यामुळे लोकांना पोटभर खायला मिळणे कठीण होऊ शकते. हे बग आणि आजार कसे शोधायचे, ते कशामुळे होतात, त्यांची झाडे आजारी आहेत की नाही हे कसे पहावे आणि समस्यांचे निराकरण कसे करावे हे जाणून घेणे शेतकऱ्यांसाठी खरोखर महत्वाचे आहे.
कीड म्हणजे काय? Pests and diseases : कीड व रोगwhat is hazard
कीटक हे सजीव आहेत जे वनस्पतींना हानी पोहोचवू शकतात आणि त्यांची वाढ करणे कठीण करतात. कीटकांची काही उदाहरणे म्हणजे बग, बेबी बग आणि वर्म्स.
पिकांवर होणाऱ्या प्रमुख किडी
मावा कीड :
लक्षणे (symptoms) : पानांच्या खाली हिरव्या पानांचा समूह एकत्र जमतो. पाने वाकायला लागतात कारण ते झाडाचा रस शोषून घेतात.
पिके : गहू, भात, ऊस, भाजीपाला.agriculture solutions
उपाय :
जैविक उपाय : कीटक खाण्यासाठी लेडीबग सारख्या उपयुक्त कीटकांचा वापर करणे.agriculture
रासायनिक उपाय : इमिडाक्लोप्रिड सारख्या बग फवारण्यांचा वापर करून झाडांवर फवारणी करून कीटकांपासून मुक्त होण्यास मदत होते.
बोंडअळी :
शेंगांची आतील बाजू तुटलेली आहे, ज्यामुळे झाडेही वाढू शकत नाहीत.
पिके : कापूस, सोयाबीन, उडीद.
उपाय :
फेरपालट पद्धतीने शेती करणे.
कीटकनाशकांचा नियोजनबद्ध वापर.
चुडी कीड :agriculture in india
लक्षणे : पानांचा रंग सुंदर बांगड्यांसारखा बदलतो आणि पिवळा होतो.
पिके : तांदूळ, भाजीपाला.
उपाय : फसव्या सापळ्यांचा वापर.
बॅसिलस थुरिंजिनेसिस (BT) जैविक कीटकनाशक वापर.
थ्रिप्स कीड :
लक्षणे : पानांवर चमकदार, हलक्या रंगाच्या रेषा दिसतात.
पिके: कांदा, मका, भात.
उपाय :
झाडांच्या पानांवर पाण्याची फवारणी करून बगपासून मुक्ती मिळवणे.
कडुलिंबाचा अर्क वापरणे म्हणजे कडुलिंबाच्या झाडापासून काहीतरी विशेष घेणे म्हणजे वेगवेगळ्या गोष्टींसाठी मदत करणे. बग्स दूर ठेवण्यासाठी, त्वचेला बरे वाटण्यास मदत करण्यासाठी किंवा झाडे निरोगी बनवण्यासाठी याचा वापर केला जाऊ शकतो. हे निसर्गातील जादूचे औषध वापरण्यासारखे आहे!
पिकांवर होणारे प्रमुख रोग
करपा रोग :
पानांवर तपकिरी डाग दिसतात आणि तो भाग कोरडा पडतो.
पिके : कांदा, बटाटा, टोमॅटो पिके:
उपाय :
सेंद्रिय शेतीमध्ये सल्फर असलेल्या कीटकनाशकांचा वापर करण्यास परवानगी आहे.
बग्स किंवा रोगांसारख्या समस्या असतानाही, वाढणारी झाडे मजबूत आणि निरोगी राहू शकतात.
पाने गुंडाळी रोग :
लक्षणे : पाने वळलेली असतात आणि ती पाहिजे त्यापेक्षा वेगळी दिसतात.
पिके : मिरची, वांगी, भाजीपाला.solution
उपाय : कडुलिंबाच्या पानांपासून बनवलेले विशेष द्रव वापरणे आणि ते झाडांच्या पानांवर फवारणे.
आजारी झाडे काढणे.
मुळकूज रोग :
लक्षणे : मुळे कुजून पिके वाळतात.
पिके : भात, ऊस.
उपाय:
- शेतातील पाण्याचा योग्य निचरा.
- जैविक ट्रायकोडर्मा पदार्थांचा वापर.
तांबेरा रोग :
लक्षणे : पानांवर थोडे लाल ठिपके असतात आणि झाडे तितकी मोठी किंवा मजबूत होत नाहीत.
पिके : गहू, ज्वारी, बाजरी.
उपाय :
- बियाणे लसीकरण.
- तांबेयुक्त पदार्थांची फवारणी.
कीड व रोग होण्याची कारणे
हवामानातील बदल :
जेव्हा ते बाहेर उबदार आणि खरोखर आर्द्र असते, तेव्हा कीटकांना त्यांची अंडी घालण्यासाठी आणि कीटकांना जन्म देण्याची चांगली वेळ असते.
अतिरीक्त रासायनिक खतांचा वापर:
जास्त रासायनिक खतांचा वापर केल्याने जमिनीला इजा होऊ शकते आणि त्यात आणखी वाईट जंतू वाढू शकतात.
एकाच पिकाची सलग लागवड :
आपण जमिनीत जे पेरतो ते न बदलल्याने काही रोग आणि बग वाढणे सोपे होऊ शकते.
अयोग्य जल व्यवस्थापन :
झाडांना जास्त किंवा खूप कमी पाणी मिळाल्यास ते आजारी पडू शकतात किंवा त्यांना त्रास देऊ शकतात.
कीड व रोग नियंत्रणासाठी जैविक उपाय :
फसवे सापळे :
विशेष सापळे वापरून आपण कीटक पकडू शकतो ज्याचा वास त्यांच्या मित्रांसारखा असतो.
नीम अर्काचा वापर :
कडुलिंबाचे तेल आणि त्याचा विशेष रस बगांपासून मुक्त होण्यास आणि झाडे मजबूत आणि निरोगी ठेवण्यास मदत करू शकतात.
सेंद्रिय खतांचा वापर :
गाईचे मूत्र आणि मल वापरल्याने घाण चांगली होण्यास मदत होते आणि झाडे मजबूत होतात.
परभक्षी कीटकांचा वापर :
लेडीबग्स आणि टिनी वेस्प्स सारखे उपयुक्त बग खराब बग्स दूर ठेवण्यास मदत करतात.
कीड व रोग नियंत्रणासाठी आधुनिक उपाय :
ड्रोन तंत्रज्ञान :
ड्रोन, जे फ्लाइंग रोबोट्ससारखे आहेत, शेतकऱ्यांना वनस्पतींवर विशेष द्रव पसरवण्यास मदत करतात. हे द्रव बग्स दूर ठेवण्यास आणि झाडे निरोगी बनविण्यात मदत करू शकतात.solutions to agricultural problems
स्मार्ट शेती उपकरणे :
स्मार्ट सेन्सर आपल्याला जमिनीवर किती अन्न आणि पाणी आहे हे पाहण्यास मदत करतात. हे आम्हाला बग्स आणि आजारांना दुखापत होण्यापासून थांबवून त्यांची काळजी घेण्यास मदत करते.
रोगप्रतिकारक वाणांचा वापर :
त्या आजारांशी लढा देणारे चांगले बियाणे निवडून आपण वनस्पतींमधील काही आजार थांबवू शकतो.
पिकांचे कीड व रोगांपासून संरक्षणासाठी महत्त्वाचे उपाय
फेरपालट पद्धतीचा अवलंब :
एकाच ठिकाणी एकाच प्रकारची रोपे पुन्हा पुन्हा लावू नका.
शेत स्वच्छ ठेवणे :
प्रत्येक वेळी काही वेळाने, बागेतील कोणतीही आजारी झाडे, तण आणि कचरा बाहेर काढा.
माती परीक्षण :
घाण किती आरोग्यदायी आहे हे पाहणे आणि योग्य प्रमाणात वनस्पतींचे अन्न देणे.
जल व्यवस्थापन :
आपण हे सुनिश्चित केले पाहिजे की पाणी सहजपणे वाहून जाऊ शकते, जेणेकरून झाडांची मुळे जास्त ओले होणार नाहीत आणि सडण्यास सुरवात करू नका.
रासायनिक कीटकनाशकांचा मर्यादित वापर :
खूप औषधे किंवा औषधे न वापरण्याचा प्रयत्न करा आणि त्याऐवजी, जेव्हाही तुम्हाला बरे वाटेल तेव्हा वनस्पती आणि निसर्गातील नैसर्गिक गोष्टी वापरा.agriculture farming
निष्कर्ष :
शेतकऱ्यांना बग आणि आजारी रोपांना सामोरे जाणे कठीण आहे, परंतु ते शिकून आणि योग्य साधनांचा वापर करून ते हाताळू शकतात. बग आणि आजार दूर ठेवण्यासाठी सुरक्षित आणि नैसर्गिक मार्ग वापरून, ते पृथ्वीला मदत करू शकतात आणि त्यांची फळे आणि भाज्या निरोगी राहतील याची खात्री करू शकतात.agriculture minister of india
बग आणि आजारपण थांबवून झाडे निरोगी ठेवणे हे पृथ्वीसाठी चांगले अशा प्रकारे भरपूर अन्न वाढवण्यासाठी खरोखर महत्वाचे आहे.agriculture definition
अधिक माहिती पाहण्यासाठी खालील ब्लॉग वर क्लिक करा….
महाशेतिउद्योग.इन च्या whatsaap ग्रुप ला जॉइन करण्यासाठी येथे क्लिक करा
Rashtriya Krishi Vikas Yojana : राष्ट्रीय कृषी विकास योजना (RKVY)
E-Crop Survey Project : ई-पीक सर्वेक्षण प्रकल्प (E-Pik Pahani)
Agriculture Business : कृषि क्षेत्रातिल ५ फायदेशीत उद्योग कल्पना
Natural Farming : नैसर्गिक शेतीचे फायदे
Citrus Fruits and Vegetables in India भारतातील सिट्रस फळे आणि भाज्या : महत्त्व, फायदे आणि यशोगाथा
Mahadbt Login : महाडीबीटी लॉगिन कसे करावे ????
Tractor Anudan Yojana : ट्रॅक्टर अनुदान योजना : मिळेल सरकार कडून 50% अनुदान